Rynek Główny to puls miasta i jeden z największych średniowiecznych placów Europy. Ma około 200 na 200 metrów i od wieków pełni funkcję sceny, targowiska i miejsca spotkań. Pośrodku stoją Sukiennice, obok wyrasta smukła Wieża Ratuszowa, a nad wszystkim czuwa sylweta Kościoła Mariackiego z dwiema wieżami i hejnałem, który wyznacza rytm godzin.
Północ zamyka ul. Floriańska prowadząca do Bramy Floriańskiej i Barbakanu. Na wschodzie dominuje Kościół Mariacki z placem przed wejściem. Południe to arkady Sukiennic i wejście do Galerii Sztuki Polskiej XIX wieku, a zachód akcentuje lekko odchylona od pionu Wieża Ratuszowa. Kamienice wokół są jak kolorowy wieniec stylów od gotyku i renesansu po bogate fasady XIX wieku.
Rynek wytyczono po wielkim pożarze miasta i lokacji na prawie magdeburskim w 1257 roku. Od tej chwili plac stał się przestrzenią handlu, ogłoszeń, uroczystości królewskich i miejskich debat. Do dziś to tu gromadzą się krakowianie i goście, by świętować, protestować, słuchać koncertów albo po prostu wypić kawę pod arkadami.
Co godzinę z wyższej wieży Mariackiej rozbrzmiewa hejnał. Melodia urywa się nagle, co łączy się z popularną legendą o strażniku trafionym tatarską strzałą w czasie najazdu. Najpiękniej hejnału słucha się o pełnych godzinach tuż przy kościele lub z obrzeża placu od strony Wieży Ratuszowej. W letnie wieczory dźwięk niesie się nad placem jak delikatna nić.
Wnętrze bazyliki kryje słynny ołtarz Wita Stwosza, misterny jak koronka w drewnie. Warto wejść na chwilę kontemplacji i obejrzeć sceny z życia Maryi. Wejście dla modlących się i dla zwiedzających funkcjonuje osobno, a w środku proszona jest cisza. Dla wrażliwych na detale: spójrz na sklepienia, witraże i polichromie, które opowiadają historię miasta bez słów.
Parter to szereg kramów z rzemiosłem i pamiątkami, a pod arkadami skrywa się kilka kawiarni z widokiem na plac. Na piętrze mieści się Galeria Sztuki Polskiej XIX wieku z obrazami i rzeźbami symboli polskiego malarstwa. Schody prowadzą wprost ku salom, gdzie światło odbija się od złoconych ram, a plac za oknami wygląda jak żywy obraz.
To jedyna pozostałość po dawnym ratuszu. Jest lekko przechylona, co dodaje jej charakteru. Wnętrze prowadzi na punkt widokowy, skąd widać dachy kamienic, szczyty kościołów i linie ulic wybiegających z narożników placu. To kadr, który tłumaczy geometrię miasta w jednym spojrzeniu.
Maleńka świątynia przy południowo wschodnim narożniku placu jest jak kapsuła czasu. Jej prostota kontrastuje z rozmachem Rynku. Warto obejść ją dookoła i zwrócić uwagę na różnice poziomów nawierzchni, które zdradzają, jak plac rósł przez stulecia.
Pomnik Adama Mickiewicza od dekad jest umówionym miejscem spotkań. Krakowianie mówią po prostu pod Adasiem. To dobre miejsce na krótką pauzę, zdjęcie i omówienie dalszej trasy. Zwróć uwagę na rzeźby alegorii u stóp poety.
Rynek jest częścią Drogi Królewskiej łączącej Barbakan i Bramę Floriańską z Wawelem. Tędy wjeżdżali i wyjeżdżali władcy, tędy szły procesje i orszaki. Dziś ten szlak nadal pracuje, ale w rytmie spacerów, przewijających się muzyków i zapachów z kawiarni.
Pod brukiem placu kryje się interaktywna opowieść o średniowiecznym Krakowie. Zobaczysz dawne trakty handlowe, relikty kramów i przedmioty wydobyte podczas badań archeologicznych. Wejścia mają określone godziny, dlatego najlepiej rezerwować wcześniej. Na miejscu ekspozycja prowadzi światłem i dźwiękiem, bez nadmiaru tekstu.
W kamienicach przy Rynku kryją się adresy, które pamiętają wielkie uczty i spotkania. Wierzynek przywołuje tradycję gościnności sięgającą średniowiecza. To miejsce, w którym warto zajrzeć choćby po to, by zobaczyć wnętrza z obrazami i sztukateriami, zanim ruszysz dalej w stronę Sukiennic.
Na placu odbywają się jarmarki świąteczne, plenerowe koncerty i miejskie uroczystości. Jesień i wiosna dają miękkie światło dla fotografów, zima to czas straganów i zapachu przypraw, a latem najdłużej posiedzisz w kawiarnianych ogródkach. Jeśli nie lubisz tłumu, wybieraj poranki i późne popołudnia w dni powszednie.
Na zdjęcia architektury stań na obrzeżu placu zamiast w centrum. Hejnał filmuj z osi między Mariackim a Wieżą Ratuszową. Na pauzę wybierz arkady Sukiennic lub ławkę pod lipami na Plantach. Deszczowe dni są sprzymierzeńcem fotografów kałuże zamieniają bruk w lustro.
Buty z dobrą podeszwą przydają się na granitowym bruku. W kościołach obowiązuje cisza i skromny ubiór, lampy błyskowe zwykle są wyłączone. Bilety do Podziemi i do Galerii kupisz na określoną godzinę najlepiej zrobić to wcześniej. W godzinach szczytu trzymaj torbę bliżej ciała, a telefon nie odkładaj na krawędź stolika.
Toalety znajdziesz w muzeach i okolicznych lokalach, a na Plantach łatwo złapać cień i ławkę. Na dłuższą przerwę wybierz kameralne boczne uliczki odchodzące od Rynku zamiast samego środka placu.
Plac jest równy i przyjazny dla wózków, choć bruk bywa wyzwaniem przy mniejszych kółkach. Część instytucji wokół ma podjazdy lub windy, a muzeum podziemne zapewnia udogodnienia dla osób o ograniczonej mobilności. Jeśli poruszasz się wolniej, planuj trasę obrzeżem placu i korzystaj z arkad jako naturalnych punktów odpoczynku.
90 minut: hejnał przed Mariackim, okrążenie placu, arkady Sukiennic, krótki wgląd do Galerii na piętrze i finał przy Wieży Ratuszowej.
3 godziny: Rynek obrzeżem, Kościół Mariacki, Podziemia Rynku na określoną godzinę, przerwa pod arkadami, spacer w stronę Plant i powrót przez plac św. Marii Magdaleny.
Zauważ różnice wysokości bruku przy św. Wojciechu plac przez wieki podnoszono o kolejne warstwy. Spójrz na detale rzygaczy i gzymsów kamienic one również opowiadają historię mieszkańców. W letnie wieczory uliczni muzycy rozstawiają się po obrzeżach placu warto podejść bliżej i posłuchać przez kilka minut.
Chcesz poznać wszystkie tajemnice Rynku Głównego i odkryć historię Krakowa krok po kroku. Zarezerwuj zwiedzanie z Małgorzatą Kasprowicz - kliknij i ustal termin już dziś.
