Zakopane przyciąga tłumy, ale wbrew pozorom dostęp do „publicznych” toalet bywa problematyczny — w centrum są tylko pojedyncze szalety miejskie, a reszta to WC prowadzone przez prywatnych przedsiębiorców, którzy sami ustalają opłaty. To oznacza, że spacerujący po Krupówkach turyści często trafiają na płatne punkty lub muszą pytać o dostęp do łazienki w kawiarniach i restauracjach.
W ostatnich latach miasto zapowiedziało i zaczęło wdrażać inwestycje w automatyczne toalety miejskie w kilku miejscach w obrębie centrum i parkingów, co stopniowo ma poprawić sytuację — jednak w sezonie i tak warto planować przerwy i mieć plan B.
Jeśli wybierasz się w góry — pamiętaj, że poza zabudowanym obszarem obowiązują zasady ochrony przyrody. Na popularnych szlakach kwestia sanitariów rozwiązywana jest na różne sposoby: od punktów sanitarnych przy wejściach do TPN po woreczki na ludzkie odchody wprowadzane w ramach pilotażu Parku.
W praktyce w centrum funkcjonuje tylko kilka toalet będących w gestii samorządu lub instytucji miejskich — są one zlokalizowane przy większych przestrzeniach publicznych i w parkach. Jeśli szukasz miejskiego WC, zaplanuj krótką wycieczkę w stronę głównych placów i parków, tam najczęściej dostęp jest najtańszy i bardziej pewny.
Warto zapamiętać, że część punktów przy deptaku, które wyglądają jak „toalety publiczne”, może być obiektem prywatnym — wtedy cena i godziny otwarcia zależą od właściciela. Z tego powodu dobrze mieć przy sobie drobne lub zapytać wcześniej w miejscu, gdzie planujesz przerwę.
Jeżeli zależy ci na najtańszej opcji — poszukaj obiektów należących do instytucji miejskich lub parkowych; w praktyce korzystanie z takich szaletów często wiąże się z niewielką opłatą.
Przy popularnych wejściach do Tatr (Kuźnice, Palenica Białczańska, Morskie Oko i inne) stoją punkty informacyjne i sanitariaty na terenie objętym zarządem parku narodowego lub podmiotów zarządzających konkretnymi wejściami. Z reguły to rozwiązania dostępne dla turystów, choć w sezonie mogą być obłożone.
Tatrzański Park Narodowy wprowadza rozwiązania zmniejszające problem załatwiania potrzeb „na dziko” — w ramach działań ochronnych uruchomiono pilotaż dystrybucji specjalnych woreczków na odpady biologiczne, dostępnych w punktach wejściowych i w punkcie informacji TPN. To praktyczne rozwiązanie dla osób idących na długie, uczęszczane szlaki, które jednocześnie chroni przyrodę.
Przy wejściach na szlaki zwracaj uwagę na oznakowanie i komunikaty Parku — czasem znajdziesz informacje o dostępności sanitariatów, zmianach godzin otwarcia czy tymczasowych ograniczeniach.
Różnica między „toaletą miejską” a „toaletą prywatną” jest istotna: obiekty miejskie i instytucjonalne przeważnie mają niską, stałą opłatę; obiekty prywatne przydeptaku i w okolicach parkingów mogą ustalać własne stawki, które bywają wyższe, szczególnie w sezonie.
W praktyce warto mieć przy sobie kilka monet i banknotów niskich nominałów. Nie wszystkie toalety przy Krupówkach czy przy parkingach akceptują płatności bezgotówkowe, a przy prostych automatykach monety nadal bywają najwygodniejsze.
Gdy trafisz na bardzo wysoką cenę w jednym miejscu — nie panikuj: w pobliżu zwykle znajdziesz alternatywy (kawiarnie, restauracje, inne punkty usługowe), a miasto stopniowo inwestuje w dodatkowe automatyczne toalety w wybranych lokalizacjach.
Planuj przerwy na toaletę tak, jak planujesz postoje na jedzenie i zdjęcia — szczególnie na dłuższych spacerach po Krupówkach i przed wyjściem w góry. Najlepiej zatrzymać się przy pierwszej okazji, zamiast szukać WC w ostatniej chwili.
Jeśli odwiedzasz centrum, rozważ wejście do dobrze ocenianej kawiarni lub restauracji — zakup drobnego napoju często daje dostęp do toalety i jest wygodną, schludną opcją. Wybieraj lokale z dobrymi opiniami; w razie wątpliwości poproś personel uprzejmie o krótkie wyjaśnienie warunków korzystania z WC.
Noś ze sobą chusteczki higieniczne i mały płyn do dezynfekcji rąk. Nawet w nowoczesnych automatach nie zawsze znajdziesz papier czy mydło. Przy dłuższych wycieczkach do plecaka warto dodać mały zestaw sanitarno-higieniczny.
W Tatrach obowiązują zasady ochrony przyrody — nie wolno pozostawiać odpadów biologicznych w terenie. Tam, gdzie nie ma wyznaczonych toalet, korzystaj z przygotowanych przez Park rozwiązań (np. wspomniane woreczki) lub idź poza najczęściej uczęszczane miejsca i postępuj zgodnie z zasadami Leave No Trace.
Nigdy nie zostawiaj papieru czy opakowań po chusteczkach w przyrodzie. Jeśli użyjesz specjalnego woreczka lub innego rozwiązania przeznaczonego do utylizacji odchodów, postępuj zgodnie z instrukcjami Parku — zwykle należy wyrzucić taki worek do kosza w miejscu cywilizowanym, nie na szlaku.
Szanuj prywatność i higienę: w rejonach startu szlaków i przy kolejkach zachowaj porządek, nie blokuj przejść i korzystaj z sanitariatów możliwie najkrócej, aby inni też mogli z nich skorzystać.
Zakładanie, że „na Krupówkach na pewno jest toaleta” — niestety to częsta pułapka; lepiej mieć plan zapasowy i pytaj o najbliższe miejskie WC.
Brak drobnych pieniędzy — nie wszystkie toalety i automaty przyjmują karty. Miej kilka monet lub mały banknot.
Nieprzygotowanie na warunki górskie — wchodząc w Tatry nie zostawiaj kwestii sanitarnej „na później”: dłuższe przejścia wymagają przygotowania (woreczki, chusteczki, zapas wody) i świadomości zasad ochrony przyrody.
Gdzie jest najtańsza toaleta w centrum? — Najtańsze opcje to toalety miejskie i instytucjonalne przy większych placach i parkach; w praktyce bywają najtańsze niż punkty prywatne przy deptaku.
Czy można korzystać z toalet w hotelach i pensjonatach? — Hotele zwykle udostępniają WC tylko swoim gościom, ale w sytuacjach awaryjnych recepcja czasami pomoże; najlepiej zapytać uprzejmie.
Co robić, gdy nie ma toalety na szlaku? — Skorzystaj z rozwiązań zalecanych przez TPN (woreczki, wskazane miejsca), wybierz mniej uczęszczane fragmenty trasy i zastosuj zasady Leave No Trace.
Zaplanuj przerwy z wyprzedzeniem, noś drobne, miej w plecaku podstawowy zestaw higieniczny i korzystaj z udogodnień miejskich, kiedy tylko możesz. W sezonie tłok na Krupówkach i przy wejściach na szlaki może być znaczny, więc spokojne reagowanie i przygotowanie zaoszczędzi stresu.
Jeżeli artykuł był dla Ciebie pomocny — udostępnij go znajomym lub na mediach społecznościowych; możesz też przesłać go osobom, z którymi planujesz wyjazd. A jeżeli chcesz zwiedzać Zakopane i Kraków bez stresu i z lokalną wiedzą, zapraszam do skorzystania z usług prywatnej przewodniczki Małgorzaty Kasprowicz — szczegóły kontaktu znajdziesz na stronie zwiedzaniekrakowa.com. Powodzenia na szlaku i miłego pobytu w Zakopanem!
