Kiedy ziemie Wiślan (w tym Kraków) weszły w skład Królewstwa Polskiego w X w., Wawel prawdopodobnie był już ośrodkiem władzy plemienia Wiślan.

Już w 1000 r. utworzono biskupstwo krakowskie i rozpoczęto budowę pierwszej, romańskiej Katedry. Oprócz niej na wzgórzu istniały jeszcze inne zabudowania. Z tego okresu po dzień dzisiejszy pozostało kilka murowanych obiektów. Przez wiele wieków Wawel był siedzibą władców Królewstwa Polskiego, począwszy od Mieszka I (lub Bolesława Chrobrego, historycy nie są zgodni) aż po Zygmunta III Wazę (który ostatecznie jednak przeniósł się do Warszawy).  Tutaj mieszkali królowie wraz z rodzinami i towarzyszącym im dworem. Ponadto oczywiście król stąd zarządzał państwem, podejmował najważniejsze decyzje polityczne. Niestety wzgórze wielokrotnie było również miejscem walk. I tak w 1655 r. zostało zdobyte przez Szwedów, w 1794 r. przez wojska pruskie, w 1795 austriacy przekształcili wzgórze na koszary. Wszystkie te wydarzenia mocno nadszarpnęły stan zabytkowych wnętrz. Przez wieki ważnym miejscem była także Katedra, w której nawet po przeniesieniu stolicy do Warszawy, nadal odbywały się królewskie chrzty, koronacje i pogrzeby. Architektonicznie Zamek Królewski wraz z Katedrą przechodziły wiele zmian: od stylu romańskiego, poprzez gotyk, renesans aż po barok. Obecnie Wzgórze jest siedzibą sporego kompleksu muzealnego.
Jeśli nie masz czasu zwiedzać wnętrz, znajdź chociaż kilka chwil by wejść na samo wzgórze, zobaczyć arkadowy dziedziniec, oglądnąć panoramę Krakowa znad Wisły i choć trochę poczuć historyczny klimat.  Wewnątrz zamku można zwiedzać komnaty królewskie oraz sale reprezentacyjne. Zobaczysz tam m.in. arrasy, obrazy, skrzynie, komody, sepety. Pozostałe wystawy to skarbiec królewski, gdzie przedstawione są szaty koronacyjne, Szczerbiec i in.; Zbrojownia, Wawel Zaginiony, Sztuka Wschodu. Jeśli wybierasz się na wycieczkę z dziećmi to koniecznie musisz odwiedzić Smoczą Jamę :)
Oczywiście nie można zapomnieć o Katedrze Wawelskiej. Gotycka świątynia to miejsce pochówku królów, królowych, biskupów. Pierwszym pochowanym władcą był Władysław Łokietek, którego sarkofag stoi dokładnie w tym samym miejscu, co w XIV w. Jednym z ważniejszych miejsc w Katedrze jest barokowa konfesja św. Stanisława. Tu przez wieki królowie składali wojenne trofea.

Będąc już w katedrze koniecznie wybierz się na Dzwon Zygmunta. Ufundowany w XVI w. przez Zygmunta I Starego, dzwoni tylko kilkanaście razy w roku. W podziemiach katedry znajdują się krypty, w których pochowani są królowie polscy, ich rodziny oraz bohaterowie polityczni. Najważniejszą kryptą jest Krypta św. Leonarda, w której pochowany jest pod posadzką bp. Maur z 1118r. Tutaj swą pierwszą mszę prymicyjną odprawił Karol Wojtyła, późniejszy papież Jan Paweł II. Spacer po wzgórzu to ok. 1,5h (bez wejścia do Zamku, z częścią bezpłatną w Katedrze) Jeśli chcesz wejść do Zamku, zwiedzanie będzie trwało 2-3h (z Katedrą).