Sukiennice to wielki, długi budynek stojący na środku Rynku Głównego w Krakowie. Nazwa pochodzi od słowa "sukno" - dawniej właśnie tu sprzedawano tkaniny i materiały. Wyobraźcie sobie rynek bez sklepów, a w jego środku rząd kramów, w których kupcy targowali się o najlepsze kawałki materiału - tak właśnie wyglądały Sukiennice w średniowieczu. Budynek był miejscem handlu od bardzo dawna i przez wieki zmieniał wygląd oraz przeznaczenie. Dziś parter wciąż tętni życiem handlowym, a na piętrze działa galeria sztuki.
Pierwsze kramy w tym miejscu pojawiły się już w XIII wieku. W XIV wieku powstał murowany, gotycki budynek. W 1555 roku Sukiennice mocno ucierpiały w pożarze, a kilka lat później - w latach 1556–1559 - odbudowano je w stylu renesansowym. Wtedy dodano ozdobną attykę (to taka dekoracyjna ściana nad dachem) z charakterystycznymi "maszkaronami" - dziwnymi twarzami i maskami rzeźbionymi w kamieniu. W XIX wieku, w latach 1875–1879, budynek przeszedł kolejną dużą renowację, która nadała mu wygląd, jaki widzimy dzisiaj. Po tych pracach na piętrze urządzono galerię, która stała się częścią Muzeum Narodowego.
Na parterze wciąż znajdują się kramy i stragany z pamiątkami, rękodziełem i drobnymi upominkami. To świetne miejsce, by kupić obwarzanki (krakowskie precle), pocztówki, magnesy czy drewniane zabawki. Dla dzieci to często najbardziej fascynująca część - kolorowe stragany, sprzedawcy i gwar Rynku. Pamiętajcie, aby przy zakupach pytać o cenę i nie zostawiać wartościowych rzeczy bez opieki, bo na zatłoczonych miejscach łatwo o nieprzyjemne niespodzianki.
Na pierwszym piętrze Sukiennic mieści się Galeria Sztuki Polskiej XIX wieku, oddział Muzeum Narodowego. To tu zobaczycie obrazy i rzeźby polskich artystów z XIX wieku. Warto zwrócić uwagę na wielkie, kolorowe obrazy historyczne oraz prace znanych malarzy - oglądanie ich pomaga zrozumieć, jak artyści opowiadali o ważnych wydarzeniach z historii Polski. W muzeum często obowiązują zasady: nie wolno dotykać obrazów, niektóre sale mogą mieć zakaz fotografowania, a przy wielkich plecakach trzeba je zostawić w szatni lub schować. Jeśli idziecie z klasą, opiekunowie często umawiają zwiedzanie z przewodnikiem lub korzystają z materiałów edukacyjnych przygotowanych przez muzeum.
Sukiennice mają kilka cech, które łatwo zauważyć: długi, prostokątny kształt, arkadowe podcienia po bokach, elegancką attykę ozdobioną maszkaronami oraz loggie i niewielkie wieżyczki przy narożnikach. Attyka to element, który osłania dach i jednocześnie pełni funkcję ozdobną. Maszkarony to te fantazyjne rzeźby twarzy - wyglądają trochę strasznie lub śmiesznie, więc dzieci je bardzo polubią. Warto spojrzeć na kapitele kolumn i detale - często kryją się tam małe rzeźby lub symbole, których można szukać jak w zabawie w detektywa.
- Zróbcie konkurs: kto znajdzie najbardziej zwariowanego maszkaronu? Opiszcie, co on przypomina. - Liczymy kolumny i arkady - które wejście jest największe? - Zadanie historyczne: spróbujcie wymyślić, jakie towary mogły być sprzedawane w Sukiennicach 500 lat temu (podpowiedź: tkaniny, przyprawy, skóra, sól). - Zróbcie mini-szkic jednego fragmentu fasady - nie trzeba być artystą, chodzi o uważne patrzenie. Takie zadania sprawią, że zwiedzanie stanie się ciekawą lekcją historii i plastyki.
Planowanie wycieczki: najlepiej sprawdzić wcześniej godziny otwarcia muzeum i zasady w danym dniu. Wiele miejskich oddziałów muzealnych jest nieczynnych w poniedziałki, a we wtorki zdarza się bezpłatny wstęp - to oznacza większe tłumy, więc warto to uwzględnić. Kupowanie biletów online oszczędza czas i stres. Jak przygotować uczniów: przypomnijcie zasady zachowania w muzeum (cisza, nie dotykanie eksponatów, uprzejme pytania do przewodnika). Weźcie niewielkie przekąski i butelki z wodą — w muzeach często nie wolno jeść, ale przerwa na zewnątrz na Rynku jest świetnym pomysłem. Bezpieczeństwo: Rynki są zatłoczone, dlatego ustalcie punkt zbiórki i numer kontaktowy opiekuna, rozdzielcie dzieci na mniejsze grupki z opiekunami. Przypnijcie uczniom karteczkę z nazwą wycieczki i numerem telefonu.
Błąd: przyjście w poniedziałek i zdziwienie, że muzeum jest zamknięte. Jak uniknąć: sprawdźcie dzień tygodnia i godziny przed wyjściem. Błąd: zaplanowanie wizyty we wtorek tylko dlatego, że to "dzień darmowy" - wtedy bywa bardzo tłoczno. Jak uniknąć: jeśli chcecie spokoju, wybierzcie inny dzień i kupcie bilety wcześniej. Błąd: zabieranie dużych plecaków do sal muzealnych. Jak uniknąć: zostawcie plecaki w szatni lub w autokarze. Błąd: robienie zdjęć z fleszem tam, gdzie jest to zabronione. Jak uniknąć: zawsze sprawdźcie oznaczenia przy wejściu do sali i zapytajcie obsługę.
- W dawnych czasach królowie i ważni goście byli witani w Sukiennicach - bywały tam uroczyste bale i przyjęcia. - Maszkarony na attyce miały też praktyczne zadanie: attyka chroniła dachy sąsiednich domów i pomagała zapobiegać rozprzestrzenianiu się ognia. - Na piętrze Sukiennic znajduje się jedna z pierwszych stałych siedzib Muzeum Narodowego w Polsce - to miejsce ma więc ważne znaczenie dla polskiej sztuki i kultury. - Dla najmłodszych: liczne opowieści przewodników często mówią, że niektóre kamienne twarze "patrzą" na Rynek i mają swoje historie - warto je poznać podczas oprowadzania.
Po zwiedzaniu Rynek Główny oferuje wiele miejsc, gdzie można usiąść i odpocząć. Warto wybierać dobrze oceniane i sprawdzone lokale, szczególnie jeśli idziecie z dziećmi. Polecamy szukać miejsc z domową kuchnią, krótkim czasem oczekiwania i pozytywnymi opiniami. Kilka rozwiązań: kawiarnia z deserami i czekoladą, restauracja serwująca dania polskie (jeśli chcecie spróbować lokalnych smaków) albo mały lokal z kanapkami i sokami dla dzieci. Jeśli chcecie coś prostego i tradycyjnego, spróbujcie obwarzanka krakowskiego - to szybka przekąska sprzedawana często przy Rynku.
Czy Sukiennice są częścią Muzeum Narodowego? - Tak, na I piętrze działa oddział Muzeum Narodowego z galerią polskiej sztuki XIX wieku. Czy mogę wejść do Sukiennic za darmo? - Często są dni i godziny, w których muzea miejskie mają darmowy wstęp (np. wtorki), ale lepiej sprawdzić aktualne informacje przed wizytą, bo takie zasady mogą się zmieniać. Czy można robić zdjęcia? - W częściach handlowych na parterze zdjęcia są zazwyczaj dozwolone. W salach muzealnych może obowiązywać zakaz fotografowania z fleszem lub w ogóle - zawsze patrzcie na oznaczenia. Ile czasu potrzeba na zwiedzanie? - Krótkie obejście parteru i spojrzenie na fasadę zajmie 20–30 minut. Pełne zwiedzanie galerii na piętrze może zająć od 45 minut do 1,5 godziny, w zależności od zainteresowania.
Dobra wycieczka to ta, która jest dobrze zaplanowana, ale też daje miejsce na zabawę i odpoczynek. Ustalcie plan dnia, ale nie zapomnijcie o przerwie na placu, krótkiej zabawie lub zadaniu plenerowym dla uczniów. Jeśli chcecie, możecie skorzystać z oprowadzenia przez przewodnika muzealnego lub z materiałów edukacyjnych - to pomaga dzieciom lepiej zrozumieć, co widzą. Na koniec — podzielcie się zdjęciami i wrażeniami z kolegami i rodziną, żeby pamiątka z Krakowa została na długo. Jeżeli artykuł Wam się spodobał — udostępnijcie go znajomym lub na social media. Zachęcamy także do skorzystania z usług prywatnej przewodniczki Małgorzaty Kasprowicz — kontakt i szczegóły znajdziecie na stronie zwiedzaniekrakowa.com.
